Çin ilk toryum reaktörünü çalışmaya hazır duruma getirdi.
Proje 2011'de başlatıldı, 2018'de inşaata başlandı.
Güvenlik raporunun alınması 2 yıldan fazla sürdü.
Güvenlik raporunun alınması 2 yıldan fazla sürdü.
Kapasitesi 2000 MW (2 GW)
(Akkuyu NGS kapasitesi 4800 MW)
South China Morning Post'un (SCMP) haberine göre, 7 Haziran'da Ulusal Nükleer Güvenlik İdaresi tarafından verilen izinle Şanghay Uygulamalı Fizik Enstitüsü reaktörü 10 yıl süreyle işletebileceği süreci başlatacak.
"Ergimiş tuzdan elde edilen sıvı yakıt" kullanılan reaktör, Gobi Çölü'ndeki Wuwei'de bulunuyor.
"Ergimiş tuzdan elde edilen sıvı yakıt" kullanılan reaktör, Gobi Çölü'ndeki Wuwei'de bulunuyor.
Çin'in toryum rezervlerinin 2 bin yıldan fazla sürede ülkenin toplam enerji ihtiyacını karşılamaya yeteceği tahmin ediliyor.
Bu tip reaktöre Ergimiş Tuz Reaktörü (ETR) deniliyor
İngilizce Molten Salt Reactor (MSR)
Fransa 1980'de alev alma ve içinde bulunduğu kapları aşındırma riski olan ergimiş toryum tuzu tehlikesi yüzünden toryum reaktörü araştırmasından vazgeçmişti. Almanya ve ABD'de kısa süren düşük kapasiteli denemeler yapılmıştı. Almanya'da 1983-89 arasında 300 MW, ABD'de 1976-89 arasında 330 MW kapasiteli ETR çalıştırıldı. Zengin toryum rezervleri olan Hindistan, bu yönde 3 aşamalı plan üzerinde çalışıyor. Bakınız:
Şimdi dünyada ilk kez Çin orta kapasiteli bir ETR çalıştıracak.
+++
Toryum reaktörünün (ETR) uranyum ile çalışan nükleer güç santraline (NGS) üstünlükleri şunlar:
- Nükleer reaktörün (NGS) su ile devamlı soğutulması gerekiyor
Toryum reaktörünün (ETR) soğutma için suya ihtiyacı yok
- ETR'de yakıt sıvı halde (ergimiş tuz olarak) bulunduğu için,
nükleer reaktörlerdeki kor erimesi kazası söz konusu değildir
- NGS'de kullanılmış uranyum tehlikeli nükleer atık oluşturur
Bu atıkların depolanması çok maliyetlidir.
ETR'lerde bu nükleer atıklar (aktinitler) toryum tuzu ile birlikte
yakıt olarak kullanılabilir ve nükleer atık sorunu çözülmüş olur.
- NGS'ler kuruluş maliyetleri çok yüksek olduğu için
büyük boyutlarda kurulabilir.
ETR'ler düşük maliyetten dolayı çok küçük boyutlarda da,
çok büyük boyutlarda da kurulabilir
- Toryum kullanan ETR'ler bir süre sonra kendi yakıtını üretir.
Böylece toryum kaynakları binlerce yıl kullanılabilir
- Toryum kullanan ETR'lerin nükleer atıkları hem miktar olarak
hem de radyoaktiflik bakımından NGS'lere göre daha azdır.
- ETR'ler hem yüksek sıcaklık işlemlerinde (kimya sanayisi,
hidrojen üretimi, su arıtımı gibi) hem de elektrik üretiminde
kullanılabilir.
Uranyum U235 tuzu, Toryum Th232 tuzu ve Florür tuzu
birlikte kullanılabiliyor
Türkiye ise Çin'den sonra ETR kurulumu yapabilecek ikinci ülke olarak öne çıkıyor.
ETR prototipini üretme çalışması ASO (Ankara Sanayi Odası), FİGES A.Ş., Sanayi Bakanlığı ve TÜBİTAK işbirliği ile yürütülüyor.
TÜBİTAK ayrıca TENMAK (Türkiye Enerji, Nükleer ve Maden Araştırma Kurumu) ile de bu konuda çalışma yapıyor.
TÜBİTAK MAM (Marmara Araştırma Merkezi) ve FİGES A.Ş. (Fizik ve Geometride Bilgisayar Sim. Hiz. Tic. A.Ş.) 3000 MW (3 GW) kapasiteli ETR'nin ısı değiştiricilerinin analiz ve tasarımlarını başarıyla tamamladı.
FİGES'in tasarladığı Isı Değiştirici Ünitesi, AB (Avrupa Birliği) SAMOFAR Projesi (SAfety features of the MOlten salt FAst Reactor = Ergimiş Tuz Hızlı Reaktörünün Güvenlik Özellikleri) Konsorsiyumu tarafından "uygulanabilir" bulundu.
Böylece tasarımda son aşamaya gelindi ancak imalat o kadar kolay değil, çünkü nükleer santral yapma tecrübemiz yok.
+++
Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı raporuna göre dünyadaki 6,7 milyon tonluk toryum rezervinin %11'i (730 bin ton) Türkiye'de bulunuyor. Türkiye dünyada toryum rezervi en çok olan ikinci ülke.
Isparta Aksu'daki 20 bin tonluk rezerv çok kolay işlenebilir nitelikte.
(%0,2 tenörlü 730 bin ton rezervden en iyi olasılıkla 1,400 ton toryum dioksit ThO2 elde edilebilir.
+++
Ancak TENMAK'ın araştırmasına göre Eskişehir'deki toplam rezerv yaklaşık 380,000 ton olmasına rağmen tenör %0,2 ThO2 olduğundan ekonomik olarak çıkarılabilir olmaktan uzaktır. Bu bakımdan ülkemizdeki toryum rezervi dünya rezervleri arasında yer almamaktadır.
| Tablo 1. Dünya Toryum Rezervi [6] | |
Ülke | Rezerv (ton) |
Avustralya | 300 000 |
Hindistan | 290 000 |
Norveç | 170 000 |
ABD | 160 000 |
Kanada | 100 000 |
Brezilya | 16 000 |
Diğer Ülkeler | 95 000 |
TOPLAM | 1 200 000 |
+++
OECD Nükleer Enerji Ajansı (NEA) ve Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı'nın (IAEA) verilerine göre ise dünya toryum rezervlerinde ilk sırayı 846 bin tonla Hindistan alırken 790 bin tonla Türkiye ikinci, 606 bin tonla Brezilya üçüncü. Avustralya 521 bin, ABD 424 bin, Mısır'da 380 bin ton olarak sıralanıyor.
Buradan görülüyor ki, dünya rezervleri konusunda ortak bir görüş yok.
+++
30 Kasım 2007 Atlasjet kazası
Prof. Dr. Engin Arık ve projede çalışan nükleer fizikçiler aynı uçaktaydı.
Uçak Isparta yakınında düştü.
Türkiye'nin toryum beyinleri bu kazada öldü(rüldü)
Prof. Engin Arık:
"Türkiye 50 ton toryum ile senelik enerji ihtiyacını karşılayabilir.
Bir (1) ton toryumdan elde edeceğiniz enerji, 1 milyon ton petrolden elde edeceğiniz enerjiyle eşdeğerdir.
İnşallah kuracağımız Türk hızlandırıcı merkezinde bir proton hızlandırıcısı düşünülüyor. Bu da belki ilerde bir prototip toryum nükleer santrali yapmamız için ön çalışmalara olanak sağlar."
Video kaydı:
+++
CHP Milletvekili Elektrik Mühendisi Deniz Yavuzyılmaz 2021 yılındaki Meclis konuşmasında bakın sapla samanı nasıl karıştırıyor: Video kaydı:
Önce nükleer fizikçilerimizin öldüğü uçak kazasını AK Parti'nin düzenlediğini ima ediyor. Çünkü ABD bu kötülüğü bize niye yapsın ki?
Sonra da, toryum projesi uçak kazası nedeniyle sekteye uğrayınca Rusya'ya Akkuyu NGS'yi yaptırmamızı diline doluyor. Buradan da ABD hesabına Rusya düşmanlığı imal ediyor. Kaza olmasaydı da NGS yaptırmamız gerekiyordu. Çünkü toryum reaktörünün gerçekleştirilmesi bir kaç yılda olabilecek bir iş değil. Çin bile 12 yılda ancak 2,000 MW gücünde ETR yapabildi. Akkuyu 4,800 MW.
Ayrıca, nükleer silah imali için kullanılabileceğini söyleyerek NGS'ye karşı çıkıyor. Çünkü nükleer silah sahibi olmamızı ABD istemiyor. Tehlike kısmı işin bahanesi.
Yavuzyılmaz şöyle devam ediyor:
"Ak Parti bu şüpheli kazanın ardından çok garip bir şekilde Türkiye'deki toryum çalışmalarını neredeyse durdurdu. Ve apar topar yabancı ülkelerle Uranyum-235 yakıtlı nükleer santral anlaşmaları yaptı. Yap-işlet-devret projelerinde Ak Parti'nin son 5 yılda yandaş şirketlere kur farkı olarak ödediği toplam tutar 18 milyar dolar. Bu parayla 6 adet toryum mükemmeliyet merkezi kurulabilir ve Türkiye bu alanda dünya lideri olabilirdi. Ya Ak Parti ne yaptı? Toryum yataklarını 2017 yılında Türkiye Varlık Fonu'na aktardı."
- Toryum çalışmaları durmadı. Çin'den sonra ikinci sıradayız. Yukarıda anlattık. Sanayi Bakanlığı ve TÜBİTAK, ilgili şirketlerle birlikte çalışmaları neredeyse son aşamaya getirdi.
- Kazadan 5 yıl sonra 2012'de Sarayköy Nükleer Araştırma ve Eğitim Merkezi'nde TAEK (Türkiye Atom Enerjisi Kurumu) Proton Hızlandırıcısı devreye girdi. 9 yıl sonra 2021'de Yavuzyılmaz, bundan haberi yokmuş gibi konuşuyor.
TAEK Proton Hızlandırıcısı - Sarayköy
- Rusya'ya Uranyum-235 yakıtlı nükleer santral yaptırmamıza "apar topar" diyor. "Garip bir şekilde toryum çalışmalarını durdurdu" suçlaması ile birlikte düşünüldüğünde şunu demek istediği anlaşılıyor: Ak Parti uçak kazasını Rusya ile işbirliği içinde düzenledi, nedeni de toryum reaktörü yapmamızı engelleyip Rusya'ya nükleer santral (NGS) kurdurmak. Akıllara zarar.
-Uranyum-235 diye üzerine basması, "nükleer silah yapılabilir" diyerek ülkemizi ABD'ye gammazlamak.
- Yandaş şirketlere kur farkı dışında söyledikleri ABD hesabına Rusya düşmanlığından başka bir şey değil.
+++
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder