1992 yılında başlatılan Türk Dili Konuşan Ülkeler Zirvelerinin
dokuzuncusu Azerbaycan'a bağlı Nahçıvan Özerk Cumhuriye-
ti'nde 3 Ekim 2009'da yapılmıştı.
Türk Keneşi (Türk Dili Konuşan Ülkeler İşbirliği Konseyi),
o zirvede imzalanan Nahçıvan Anlaşması ile kuruldu.
Kurucu Üyeler:
Türkiye, Azerbaycan, Kazakistan ve Kırgız Cumhuriyetleri
Sonradan katılan ülkeler:
Özbekistan Cumh. : 2019'da tam üye oldu
Macaristan (Magyarország) : 2019'da gözlemci üye oldu.
(İng. Hungary, Alm. Ungarn, Fran. Hongrie = Hunların Ülkesi)
Ukrayna, 2020'de üyelik başvurusu yapmak istediğini açıkladı
ancak henüz başvuru yapmadı.
+++
Türk Keneşi (Türkçe)
Türk Şurası (Azerice)
Түркі кеңесі =Türki Kenesi (Kazakça)
Түрк Кеңеши = Türk Keneşi (Kırgızca)
Turkiy Kengaş (Özbekçe)
Török Tanács (Macarca)
Tek millet 6 devlet Türk Birliği'ne doğru.
Türkmenistan ve KKTC de katılırsa 8 devlet olacak
+++
Türkmenistan'ın özel durumu:
Bu ülke, İsviçre gibi daimi tarafsızlık konumu alacağını ilan etmiştir.
Dolayısıyla, hiç bir uluslararası örgüte katılmamaktadır.
+++
kentinde yapılması planlanmıştı.
Hoca Ahmet Yesevi'nin türbesi ve onun adını taşıyan Uluslararası
Türk - Kazak Üniversitesi, eski adı Yesi olan bu kentte bulunuyor.
32 ülkeden 15 binden fazla öğrenci bu üniversitede öğrenim görüyor.
Ancak salgın dolayısıyla bu zirve çevrim içi olarak yapıldı.
Türkistan kenti, Türk Dünyasının manevi başkentlerinden biri olarak
ilan edildi
Resmi zirve, 12 Kasım 2021'de İstanbul'da yapılacak.
+++
Cumhurbaşkanı Erdoğan, zirvede bir konuşma yaptı.
Türkmenistan konusunda şunları söyledi:
"İnşallah Türkmen kardeşlerimizin önce gözlemci üye, bilahare
daimi tarafsızlık statüsüne halel getirmeyecek şekilde tam üye
olarak aramıza katılmasıyla konseyimiz daha da güçlenecektir.
Türkiye olarak, konsey çatısı altında bu yönde yapılacak çalış-
malara her türlü desteği vereceğiz."
KKTC konusunda söyledikleri:
"Kıbrıs Türk halkının Türk Konseyi'nin kültür, eğitim, bilim ve spor
gibi faaliyetlerine katılımı, tecridin etkilerinin hafifletilmesinde yar-
dımcı olacaktır."
Hoca Ahmet Yesevi hakkında söyledikleri:
"Yetiştirdiği alperenleri göndererek... kalplere ve zihinlere ektiği
tohumlar Anadolu'da Yunus Emre'yle, Mevlana'yla, Hacı Bektaş-ı
Veli'yle, Şeyh Edebali'yle yeşermiş, Sarı Saltuk'la, Demirci Baba'yla,
Gül Baba'yla Avrupa'ya kadar uzanmıştır."
Türk Keneşi hakkında:
"Türk Keneşi'ni uluslararası örgüt olarak adlandırmanın vakti geldi"
Erdoğan'ın bu sözleri, ülkemizin Atlantik'ten demir alarak Avrasya'ya
yerleşme sürecinde önemli bir dönüm noktası oldu.
+++
Kırgız Cumhurbaşkanı Sadır Caparov:
"Türk Keneşi isminin Türk Devletleri Örgütü olarak değiştirilmesini
destekliyoruz."
+++
Bercan Tutar, 1 Nisan 2021 günlü SABAH gazetesindeki köşe
yazısında şöyle diyor:
"Emperyal amaçları için demokrasiyi bahane olarak kullanan Batı'nın
işgalci foyası artık tamamen ortaya çıkmış durumda.
Bu nedenle dünya, yüzünü istikrar, güven ve ekonomik refah üreten
Asya'daki otokrasilere çeviriyor."
Evet, başta Kılıçların Efendisi olmak üzere bilumum Biden tayfasının
"Asya'da diktatörler var, bizi Batı'dan koparıp oraya götüremezsiniz"
feryatları artık kimsenin ilgisini çekmemektedir.
Tayyip Erdoğan'ın BM Kürsüsü'nden ilan ettiği Asya Çağı ete kemiğe
bürünmektedir.
İşçi (Vatan) Partisi'nin 1996 ve 2000 yıllarında topladığı Avrasya Konfe-
ransları 20 yıl sonra meyvelerini vermeye başlamıştır.
Onursal Başkan:
4 Mayıs 2019'da Erdoğan'ın önerisi ile, Kazakistan Kurucu
Cumhurbaşkanı Nursultan Nazarbayev, Türk Keneşi Ömür
Boyu Onursal Başkanı unvanını aldı.
+++
31 Mart 2021 günlü gayrı resmi çevrim içi zirveye katılanlar:
Onursal Başkan Nursultan Nazarbayev (Kazakistan)
Genel Sekreter Bagdad Amreyev (Kazakistan)
Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Comart Tokayev
Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev
Kırgız Cumhurbaşkanı Sadır Caparov
Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev
Macaristan Başbakanı Viktor Orban
Türkiye Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan
Türkmenistan Devlet Başkanı Gurbangulu Berdimuhammedov
+++
Türk Keneşi örgüt yapısı
- Genel Sekreterlik, İstanbul
- Devlet Başkanları Konseyi
- Dışişleri Bakanları Konseyi
- Kıdemli Memurlar Komitesi
- Aksakallar Konseyi
- Sekreterya
- Uluslararası Türk Kültürü Teşkilatı (TÜRKSOY), Ankara
- Türk Dili Konuşan Ülkeler Parlamenter Asamblesi (TÜRKPA), Bakü
- Uluslararası Türk Akademisi, Nur-Sultan, Kazakistan
- Türk Kültür ve Miras Vakfı, Bakü
- Türk Ticaret ve Sanayi Odası, İstanbul
- Türk İş Konseyi
- Göçebe Uygarlık Merkezi, Bişkek
- Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı (TİKA)
- Yunus Emre Enstitüleri (YEE)
- Avrupa Temsilcilik Ofisi, Budapeşte, Macaristan
Üye Ülkeler
Ülke | Nüfus (2019) | Alan (km²) | GSYİH (nominal) (2019)[10] | Kişi başına GSYİH (nominal) (2019)[10] | Öngörülen Kişi başına GSYİH (nominal) (2024) |
---|---|---|---|---|---|
Azerbaycan | 9.981.400 | 86.600 | 48,047 milyar $ | 4.793 $ | 5.160 $ |
Kazakistan | 18.448.000 | 2.724.900 | 180,161 milyar $ | 9.731 $ | 12.338 $ |
Kırgızistan | 6.523.000 | 199.900 | 8,454 milyar $ | 1.309 $ | 1.530 $ |
Özbekistan | 33.905.000 | 447.400 | 57,921 milyar $ | 1.724 $ | 2.466 $ |
Türkiye | 83.154.997 | 783.562 | 754,411 milyar $ | 9.042 $ | 12.559 $ |
Türk Keneşi | 152.012.397 | 4.242.362 | 1,048,994 milyar $ | 6.900 $ | 8.218 $ |
Gözlemci Ülke
Ülke | Nüfus (2018) | Alan (km²) | GSYİH (nominal) (2018) | Kişi başına GSYİH (nominal) (2018) |
---|---|---|---|---|
Macaristan | 9.771.000 | 93.030 | 163,541 milyar $ | 16.723 $ |
Gelecekte Üye Olması Olası Ülkeler
Ülke | Nüfus (2018) | Alan (km²) | GSYİH (nominal) (2018) | Kişi başına GSYİH (nominal) (2018) |
---|---|---|---|---|
Türkmenistan | 5.850.901 | 491.210 | 40 milyar $ | 6.966 $ |
Kuzey Kıbrıs | 335.455 | 3.355 | 4,032 milyar $ | 15.109 $ |
Gelecekte Gözlemci Olması Olası Ülkeler
Ülke | Nüfus (2018) | Alan (km²) | GSYİH (nominal) | Kişi başına GSYİH (nominal) (2019) | Kaynak |
---|---|---|---|---|---|
Ukrayna | 44.246.156 | 603.628 | 161 milyar $ | 3.659 $ | [11] |
Geniş bilgi için:
1 - Türkiye Cumhuriyeti
2 - Azerbaycan Respublikası
3 - Kazakstan Respublikası Қазақстан Республикасы
4 - Ozbekiston Respublikası = Özbekistan Cumhuriyeti
5 - Kırgız Respublikası Кыргыз Республикасы
6 - Macaristan = Magyarország
7 - Türkmenistan Cumhuriyeti
8 - Tacikistan
9 - Moğolistan
10- Uygur Özerk Bölgesi - Çin
11- Hindistan
12- Pakistan
13- Afganistan
14- İran
15- Rusya Federasyonu
16 - Ukrayna
+++
Biz Birlikte Daha Güçlüyüz!
Biz Birlikdə Daha Güclüyük! (Azeri)
Біз Бірге Мықтымыз! = Biz birge mıktımız (Kazak)
Биз Бирге Дагы Күчтүүбүз! = Biz birge küçtüübüz (Kırgız)
Biz Birgalikda Kuchliroqmiz! = Biz birgalikda kuçlirokmiz (Özbek)
Erősebbek Vagyunk Együtt! (Macar)
+++
Özbekistan Bayrağı
+
Azerbaycan Bayrağı
+
Macaristan Bayrağı
+
+++
Keşke Türkmenistan'da olsaydı
YanıtlaSil