İfijenya'nın kurban edilmesi

Yakışıklı Paris, Miken (Argos) Kralı Menelaos'un karısı Güzel Helen'i kaçırıp Troya'ya (Truva) götürünce Menelaos Truva'ya saldırmak için donanmayı hazırlar. Ancak donanma Aulis önlerinde takılır. Ters yönden esen rüzgar donanmanın Truva'ya doğru hareket etmesini önlemektedir.

Kahin Kalças'ın Menelaos'a anlattığı palavraya göre Tanrıça Artemis Menelaos'un kardeşi Agamemnon'a kızgın olduğu için rüzgarların tersine dönmesine izin vermiyordu. Çünkü Agamemnon kutsal bir geyiği öldürmüştü. Artemis'in hiddetini gidermek için Agamemnon, kızı İfijenya'yı (Iphigenia) Artemis'e kurban etmeliydi. O zamanlar bakire kızların kurban edilmesi gelenekti.

Öripides: İfijenya Aulis'te

Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları

Kahinin sözlerine inanan Menelaos, kardeşi Agamemnon'u, kızı İfijenya'yı Artemis'e kurban etmeye ikna eder.

Agammemnon, kızını Akhilleus (Aşil) ile evlendireceği yalanını söyleyerek Aulis'e çağırır. Miken'den Aulis'e annesi Klitemnestra ile birlikte gelen zavallı kız boğazı babası tarafından kesilerek kurban edilir.

İtalya Pompei'de yapılan kazılarda bulunan 

M.Ö. 4. Yüzyıl'a ait fresk (Fotoğraf: Oraj Poyraz)

Solda: Örtüler içinde kızının kaderine ağlayan Klitemnestra
Ortada: Kurban edilmek üzere götürülen İfijenya
İfijenya'nın solundaki sakallı: Babası Agamemnon
İfijenya'nın arkasındaki genç: Muhtemelen Aşil
Sağda: Kahin Kalças
Yukarıda: Artemis'in İfijenya yerine kurban edilmesi için gönderdiği geyiği getiren peri kızları (Nimf = Nymphe)
Agamemnon, İfijenya ve Kalças yukarıya, peri kızlarına ve geyiğe bakıyorlar

++++++

Hİkayenin diğer bir anlatımına göre Tanrıça Artemis'in gönlü kızın kurban edilmesine razı olmaz, onun yerine kurban etmeleri için Agamemnon'a bir geyiği peri kızları ile gönderir.

Artemis, kızı geyikle değiştirir ve onu Karadeniz'in kuzeyine, Kırım'a, Tauris'e götürür. İfijenya oradaki Artemis tapınağında rahibe olur.

Öripides: İfijenya Tauris'te

Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları

+++++++

Bu hikaye size tanıdık geldi mi?

Tevrat'ın Tekvin Bölümü Bap 22 

Allah Hazreti İbrahim'e oğlu İshak'ı kurban etmesini emretti. İbrahim oğlunu boğazlamak için bıçağı aldığında... Okuyalım:

1 VE bu şeylerden sonra, vaki oldu ki, Allah İbrahim'i deneyip ona dedi: Ey İbrahim; ve o: İşte ben, dedi.

2. Ve dedi: Şimdi oğlunu, sevdiğin biricik oğlunu, İshak'ı, al ve Moriya diyarına git, ve orada sana söyleyeceğim dağların biri üzerinde onu yakılan kurban olarak takdim et.

.........

10. Ve İbrahim elini uzattı, ve oğlunu boğazlamak için bıçağı aldı.

11. Ve RABBİN meleği göklerden ona çağırıp dedi: İbrahim, İbrahim; ve: İşte ben, dedi.

12. Ve dedi: Elini çocuğa uzatma, ve ona bir şey yapma; çünkü şimdi bildim ki, sen Allahtan korkuyorsun, ve kendi biricik oğlunu benden esirgemedin.

13. Ve İbrahim gözlerini kaldırıp gördü; ve işte, arkasında bir koç çalılıkta boynuzlarından tutulmuştu; ve İbrahim gidip koçu aldı, ve oğlunun yerine onu yakılan kurban olarak takdim etti.

Bap 22'nin tamanını okumak için:

https://tekvin-kitabi.blogspot.com/2016/06/bap-22.html

+++++++

Kur'an kurban edilmesi istenen çocuğun İshak değil, İsmail olduğunu söylüyor. Ama olay aynı. Çocuğun ismi önemli değil.
37 Saffat Suresi  Ayet 100 -107:

100."Ey Rabbim! Bana salihlerden olacak bir çocuk bağışla."
101.Biz de ona uysal bir oğul müjdeledik.
102.Çocuk kendisiyle birlikte koşup yürüyecek yaşa gelince İbrahim ona, "Yavrum, ben rüyamda seni boğazladığımı gördüm. Düşün bakalım, ne dersin?" dedi. O da, "Babacığım, emrolunduğun şeyi yap. İnşaallah beni sabredenlerden bulacaksın" dedi.
103, 104.Nihayet her ikisi de (Allah'ın emrine) boyun eğip, İbrahim de onu (boğazlamak için) yüz üstü yere yatırınca ona, şöyle seslendik: "Ey İbrahim!"
105."Gördüğün rüyanın hükmünü yerine getirdin. Şüphesiz biz iyilik yapanları böyle mükafatlandırırız."
106."Şüphesiz bu apaçık bir imtihandır."
107.Biz, (İbrahim'e) büyük bir kurbanlık vererek onu (İsmail'i) kurtardık. 

https://www.milliyet.com.tr/ramazan/sureler/saffat-suresi-okunusu-ve-anlami-turkce-tefsiri-arapca-yazilisi-fazileti-diyanet-meali-6188782

http://www.enfal.de/melmalili/saffat.htm

+++++++

Buradan anlıyoruz ki, bir toplum insan kurban etme ilkelliğinden kurtulma aşamasına geldiğinde, o toplumun önderlerinden birisi buna karşı çıkıyor.

O devirdeki toplumun önderleri bunu kendi fikirleri olarak söyleyemez. Sıradan insanlar ise hiç söyleyemez. "Atalarımızın dinine karşı çıkamayız, Tanrılar bizi cezalandırır" itirazları gelir.

Ama bu değişimi bizzat Tanrı istiyorsa, o zaman iş değişir. Tanrı ile iletişim halinde olan peygamber, kahin veya tapınak rahibi bu isteğin kendisine Tanrı tarafından geldiğini söylerse toplumdan kabul görür.

Nitekim İbrahim söylencesinden sonra önce İbraniler, sonra Araplar, İfijenya söylencesinden sonra Delfi Rahibi'nin açıklaması üzerine de Helenler insan kurban etme geleneğini terk etmişlerdir. 

Genesis, Tevrat'ın Yaratılış Bölümü'nün Çizgi Romanı 

Sayfa 84
Yurt Kitap Yayın

+++++++

arşiv:

Hacca yaya olarak veya deve ile gidilir
https://aliserdarbolat.blogspot.com/2013/10/hacca-yaya-olarak-veya-deve-ile-gidilir.html

Mevlana'nın Mesnevi'sinde Hac bölümü
https://aliserdarbolat.blogspot.com/2013/10/mevlanann-mesnevisinde-hac-bolumu.html

Kurban yalnızca hacca gidenler için farzdır
https://aliserdarbolat.blogspot.com/2013/10/kurban-yalnzca-hacca-gidenler-icin.html
 
+++++++